گویش طالقانی :از پایگاه اطلاع رسانی انسان شناسی
گویش طالقانی : گویش طالقانی که در منطقه طالقان در غرب استان تهران مورد استفاده است، را می توان از گویش های زبان تاتی دانست که با زبانها و گویشهای مجاور خود تبادل ساختاری و واژگانی بسیاری داشته است. تاثیرپذیری از زبان گیلکی و مازندرانی و نیز زبان آذری، در کنار ارتباط مستحکم و نزدیکی نسبی به تهران، و برخورداری از تولیدات ادبی مکتوب و عامیانه، به این گویش غنای ویژه ای بخشیده است. در این نوشتار، وجوه تمایز ساختاری و واژگانی این گویش با زبان فارسی معیار مورد اشاره قرار گرفته است و در هر مورد نمونه ایی ذکر شده است.
بررسی های کلی گویش مورد استفاده در منطقه طالقان و به طور خاص در روستای مورد تحقیق ما: جزینان، گویش طالقانی است. بنا بر اشاره اعتماد السلطنه زبان مردم طالقان از دو لهجه قزوینی و طبرستانی مرکب است و اینکه در طالقان به زبان فارسی و در برخی از دهکده ها به زبان فارسی تاتی صحبت می کنند. تنها در دهکده میناوند مردم به زیان ترکی سخن می گویند. البته گویش اهالی طالقان در حال حاضر به شبوه ای است که غیر طالقانی ها با چند بار شنیدن آن را تا اندازه زیادی می فهمند. طالقان به دلیل مجاور شدن با استانهای مازندران، گیلان، قزوین و تهران و رفت و آمد های مداوم در قدیم به مناسبت شغل و تجارت بعضی از لغات خود را در زبان نواحی اطراف مرسوم نموده و برخی از لغات مورد استفاده در فرهنگ های اطراف خود را پذیرفته است. نمونه ها : بوشو : برو ( از گیلکی( مقراض : قیچی ( عربی( دیم : صورت ( تهرانی ( جیر : پایین ( مازندرانی( دایی اوقلی : پسر دایی ( ترکی( برمه : گریه ( زبان پارتی) ( صالحی : 113 ( به عقیده برخی دیگر از صاحبنظران، گویش مردم طالقان به دو دسته مازندرانی و تاتی تقسیم می شود. روستاهایی که بین جوستان و کوههای کندوان قرار گرفته اند به لهجه مازندرانی سخن می گویند....از جوستان به باختر « تات » زبانند. تاتی شان هم فارسی ولابتی است و چندان واژه های کهن را نگه نداشته اند. ) لطفی 1383: 153) برخی دیگر نیز معنقدند که زبان اهل طالقان مرکب است از لهجه و لسان قزوینی و طبرستانی چون با این دو ولایت همسایگی و مجاورت دارند. ( اعظام الوزاره 1342: 150 ) و از هر دو سمت وضع تکلم و تلفظ خود را اقتباس نموده است. ( پورکریم 1341: 150 ( بنا بر اشاره عقیلی، از محققین طالقانی، مردم بالا طالقان، میان طالقان و پایین طالقان همه به گویش طالقانی سخن می گویند. ولی این گویش در روستاها و بخش های این منطقه یکسان نیست و دگرگونی های اندکی با یکدیگر دارد....در طالقان...به خاطر نزدیکی با همسایگان شمالی و جنوبی اندک تفاوتی در لهجه ها و زیر و بم کلمات در روستاها و بخش های آن وجود دارد که به آسانی می توان فهمید گوینده از کدام یک از روستاها است. عقیلی1383 : 85 – 86 از آنجا که این تحقیق بر گویش طالقانی به طور عام و به کارگیری این گویش در روستای جزینان به طور خاص است، و این روستا در میان طالقان قرار گرفته و نیز با توجه به دلالتهای لغوی، مختار اینجانب آن است که زبان مورد استفاده در این روستا، گویش طالقانی است که از گویش های زبان تاتی می باشد. این گویش به طور زیاد از سوی همسایگان زبانی خود تحت تاثیر قرار گرفته است. نیز تلاش کرده ام با درنظرگرفتن مسائل مربوط به این گویش، یه طرح لغات و اصطلاحات مربوط به این روستا بپردازم. در مورد قواعد و نکات دستوری، هماهنگی تامی میان روستاهای منطقه طالقان با هم وجود دارد.
[1]
|