تقویم قدیم ناریان

تا سالهاي نه چندان دور

مردم ناریان از تقويم بازمانده از گاهشماري ساسانيان (اوستائي) استفاده مي كرده اند كه با تقويم فرسي امروزه هماهنگي هائي دارد. در اين گاهشماري ماه هاي 12 گانه 30 روزه بوده و 5 روز آخر سال پنچ پيتك نام دارد كه جزء ماه ها به شمار نمي آيد. اسامي ماه ها به شرح جدول ذيل است:  

1- قَسَر ما  -  تابستان

2- كرچ ما  - تابستان

3- خراما -  پائيز

4-تير ما - پائيز

5-مردال ما  - پائيز

6-شرير ما  - زمستان

7-مير ما -  زمستان

8-اون ما  - زمستان

9-سيا ما-  بهار

10-  ديا ما - بهار

11-  وهمنه ما  - بهار

12-  نورج ما  - تابستان

شروع سال مطابق تقويم ساسانيان در ناریان با قَسَر ما بوده و پنج روز پنج پيتك مطابق تقويم ساساني آخر ماه هشتم ( اون ماه) بوده و شروع بهار و نوروز با سيا ما خواهد بود.

تاريخ ها و آئين هايي كه در فرهنگ مردم بالا طالقان موجود بوده و در اين كتاب به چگونگي آنها اشاره شده عبارتند از: گته چله (چله بزرگ)، كچیک چله (چله كوچك) ، آفتاب بحوت (يا بهود) ، پنچه پيتك ، مه درمه ،مه درمه دمج ، نوروز ، نوعيد، آئين سوري (در چهار شنبه پايان سال)،تير ما سينزه (شب و روز سيزده تيرماه مصادف با حماسه آرش كمانگير)،شب چله ، نورج ما توتك .

منبع : كتاب گاهشماري